Ελλάδα και Ευρώπη: Μια σύντομη σημείωση

Μετά τη Γαλλία, μαζικός φοιτητικός ξεσηκωμός και στην Αγγλία λοιπόν, με αφορμή την διαφαινόμενη δραστική αύξηση διδάκτρων. Στην Ελλάδα, η πορεία από τον Δεκέμβρη του 08 μοιάζει με πορεία διαρκούς, γεμάτης απώλειες υποχώρησης μετά από μια αρχικά εντυπωσιακή έφοδο. Δεν νομίζω ότι έχουμε ακόμη φτάσει στην πλήρη κατανόηση του πώς και γιατί, δύο χρόνια μετά την ξαφνική της εμφάνιση ως ριζοσπαστική εμπροσθοφυλακή, η Ελλάδα βρέθηκε φοβισμένος ουραγός των μετα-την-κρίση κοινωνικών ζυμώσεων. Οι αιτίες είναι πιθανότατα πολλαπλές και πολύπλοκα διαρθρωμένες. Σήμερα όμως μου ήρθε στον νου η προσέγγιση Ζίζεκ στο θέμα της πίστης. Και πιο συγκεκριμένα, η ιδέα ότι ο φαινομενικά "άπιστος" κυνισμός κρύβει στην ουσία μια πολύ πιο αφελή προσκόλληση από ό,τι η ευθύτερη διακήρυξη πίστης σε κάτι. Ίσως όταν μια κοινωνία αφιερωθεί πραγματικά σε ένα σύστημα, να είναι ικανή να βιώσει την προδοσία του σε βάρος της με πραγματική οργή, να βρίσκει πιο φυσικό το να έρθει σε μετωπική ρήξη με τον εαυτό της. Οι βίαιες αναταραχές της θρησκευτικής μεταρρύθμισης στην Ευρώπη, για παράδειγμα, προήλθαν από πιστούς που αισθάνθηκαν αληθινά προδομένοι από την όλο και πιο επηρμένη και πλουτοκρατική εκκλησία. Τι συμβαίνει όμως όταν μια κοινωνία που συντηρεί μια στάση ειρωνικής-κυνικής αποστασιοποίησης απέναντι σε κάθε δοξασία βρίσκεται αντιμέτωπη με την ιδέα ότι αυτό στο οποίο δεν θεώρησε ποτέ ότι πιστεύει όντως δεν ισχύει; Γιατί δεν νομίζω ότι η ελληνική κοινωνία στο σύνολό της πίστεψε ποτέ στον καπιταλισμό, στα νεοφιλελεύθερα οράματα της "ελεύθερης αγοράς", την αξιοπιστία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, και ούτω κάθε εξής. Συμπορεύθηκε με όλα αυτά, απ' την απόσταση όμως του κυνικού συνοδοιπόρου που γελούσε κρυφά με το καλοσιδερωμένο χτένισμα των Σπηλιωτόπουλων και των Ρουσσόπουλων και δεν εξεπλάγη στο παραμικρό από το γεγονός ότι απεδείχθησαν απατεώνες. Κι όμως, και όλως παραδόξως, παρά την τωρινή σφοδρότατη επιδείνωση των συνθηκών ζωής --περιλαμβανομένης της φοιτητικής ζωής, ζωής πραγματικά χωρίς μέλλον πια-- η ίδια αυτή κοινωνία μοιάζει να οπισθοχωρεί ατάκτως, να αρπάζεται απελπισμένη από φενάκες από τις οποίες οι πιο αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες μοιάζουν πλέον να ξυπνούν οργισμένες.

Ίσως αυτός που εμφανίζεται στο πάρτι καθυστερημένα, προσποιούμενος ότι έχει χίλια δυο άλλα μέρη να πάει για να ξοδέψει τη νύχτα του, να είναι τελικά αυτός που είναι πιθανότερο να μείνει τελευταίος, εμμένοντας πως μπορεί ακόμα να σωθεί η βραδιά ενώ όλοι οι άλλοι έχουν ήδη φύγει.

"I know very well, but nevertheless I believe..."
radicaldesire