Ο άνθρωπος φοβάται. Και δικαιολογημένα φοβάται, είναι ένα απολύτως λογικό συναίσθημα που βρίσκεται βαθιά μέσα στη φύση του ανθρώπου. Και πως να μη φοβάσαι άλλωστε, όταν όλες οι ισορροπίες στη ζωή μας είναι τόσο λεπτές? Όταν τα πάντα μπορούν να αλλάξουν, και ολόκληρη η ζωή μας μπορεί να έρθει ανάποδα μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα? Είμαστε εύθραυστοι απο τη φύση μας, και ζούμε σε ένα σύμπαν τόσο μεγαλύτερο απο ‘μας, που θα ήταν αδύνατον να μπορούμε να το ελέγξουμε. Και αυτός είναι ένας απο τους σημαντικότερους λόγους που ο άνθρωπος φοβάται, επειδή ποτέ δεν μπορείς να ελέγξεις πλήρως την εξέλιξη της ζωή σου, το μέλλον σου, και το μέλλον αυτών που αγαπάς. Όσο και να πασχίζεις μια ζωή να φέρεις τη ζωή σου στο επίπεδο που θα ήθελες, μπορεί μια στιγμή να στα διαλύσει όλα. Φόβος για το μέλλον, φόβος για το άγνωστο, το μετέπειτα, και αίσθημα αδυναμίας στο να ελέγξουμε το τί θα μας συμβεί αύριο, μεθαύριο, ακόμα και μετά τον θάνατό μας. Αυτός ο φόβος, σε συνδυασμό με το άγχος, την ανασφάλεια, την περιέργεια, ακόμα και την αλαζονεία κάποιες φορές, κάνουν δύσκολο το να πει κανείς απλώς «δεν μπορώ να ξέρω».
Όλα αυτά τα ανάμεικτα συναισθήματα και τις ανάγκες, ήρθαν να καλύψουν μεγάλες εφευρέσεις του ανθρώπου. Οργανωμένη θρησκεία (η οποία κρατάει και την πρωτιά), θεωρίες για το κάρμα, μετεμψύχωση, παραψυχολογία, αστρολογία και ζώδια, προβλέψεις για το μέλλον, χαρτομαντείες, μαγικές τράπουλες, διάβασμα του καφέ, ξεμάτιασμα, προσευχές και τελετουργίες, προφητείες, είναι μόνο μερικές απο αυτές τις εφευρέσεις. Άλλοτε βασιζόμενες σε κάποιες βασικές αρχές της ψυχολογίας, και άλλοτε εντελώς παράλογες. Όλες όμως, με ένα κοινό χαρακτηριστικό: Την αβάσιμη πεποίθηση οτι κάνοντας μια συγκεκριμένη τελετουργία, λέγοντας κάποια συγκεκριμένα λόγια, ασκούμε κάποια επιρροή στο μεταφυσικό, ή αποκτούμε υπερφυσικές δυνάμεις. Είτε αυτό λέγεται πρόγνωση του μέλλοντος, είτε εξασφάλιση μιας θέσης σε μια μετέπειτα ζωή που λέγεται παράδεισος, είτε αποφυγή αρνητικών συμβάντων στο άμεσο μέλλον μας, εξασφάλιση ευνοϊκής τύχης, κλπ.
Ένα παράδειγμα μου έρχεται αμέσως στο μυαλό. Το παιδάκι που περπατάει στο πεζοδρόμιο κρατώντας το χέρι της μητέρας του, και προσπαθεί να πατάει μόνο στα πλακάκια του πεζοδρομίου και όχι στις διαχωριστικές γραμμές, σκεπτόμενο απο μέσα του «Αν καταφέρω να πατήσω 10 πλακάκια στη σειρά χωρίς να ακουμπήσω τις γραμμές, κάποιος θα μου φέρει το δώρο που θέλω στις γιορτές!». Για πείτε μου εσείς, βλέπετε καμία διαφορά, απο το σκεπτικό «Αν κρεμάσω αυτό το μπλε ματάκι στο αυτοκίνητό μου, δεν θα τρακάρω», ή «Αν χτυπήσω ξύλο (?), δεν θα πραγματοποιηθεί το άσχημο ενδεχόμενο που μόλις ανέφερα»;.. Εγώ δεν βλέπω καμία διαφορά, εκτός απο μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια: Το παιδάκι, φτιάχνει μόνο του τη συγκεκριμένη θεωρία, και πείθει τον εαυτό του οτι ισχύει. Ένας νοήμων ενήλικος όμως, δεν φτιάχνει μόνος του τις θεωρίες και τις προλήψεις για τον εαυτό του. Έχει αρκετή ωριμότητα για να συνειδητοποιήσει οτι «αυτό μόλις το έβγαλα απο το μυαλό μου, εγώ το κατασκεύασα». Αν παρ’ όλα αυτά το πίστευε, θα αποτελούσε ψυχική διαταραχή. Αυτή η ωριμότητα όμως δεν τον εμποδίζει να πιστέψει παρόμοιες θεωρίες, απο τη στιγμή που του παρουσιάζονται έτοιμες, και έχουν έστω και κάποια μικρή ευρύτερη αποδοχή απο το κοινωνικό σύνολο, ή αποτελούν κάποιο είδος «παράδοσης».
stupidity.gr
Πέρα λοιπόν απο τις προλήψεις που έχουν μείνει ως υπολείμματα απο παλαιότερες παραδόσεις, ποιός θα κατασκεύαζε μια τελετουργία ή μια πρόληψη, και για ποιό λόγο? Την απάντηση την ξέρουμε όλοι: Χρήμα. Εκκλησίες, αστρολόγοι, μάντες, χαρτορίχτρες, όλοι βγάζουν λεφτά δίνοντας σαν αντάλλαγμα την εύνοια κάποιου θεού, της μοίρας, ή της τύχης. Τι διαφορά έχει άλλωστε ένας μαθητής που πάει να του «αγιάσει» ο παππάς ένα στυλό για να γράψει μ’ αυτό καλά στις πανελλήνιες, απο έναν τζογαδόρο που φοράει την πράσινη γραβάτα τη βραδιά που θα πάει να παίξει χαρτιά επειδή το ζώδιο έλεγε πως το τυχερό του χρώμα είναι το πράσινο! (Γαμώτο δεν μπορούσε να είναι μαύρο ή κόκκινο, τώρα που θα ποντάρω, στην τσόχα?..). Στη μία περίπτωση παίρνει τα λεφτά ο παππάς που έδωσε την ευλογία του στο στυλό, και στην άλλη τα παίρνει ο αστρολόγος που έγραψε τη στήλη με τα ζώδια. Και στις δύο περιπτώσεις ο πελάτης φεύγει με την αίσθηση οτι του δόθηκε η εύνοια κάποιας ανώτερης δύναμης που θα του φέρει θετικά αποτελέσματα στον σκοπό του.
Μέχρι πού μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος ώστε να κερδίσει αυτή την εύνοια? Ας μην επεκταθώ στο θέμα της θρησκείας, γιατί είναι πολύ μεγάλο. Πόλεμοι, γενοκτονίες και δολοφονίες στο όνομα θρησκειών που διδάσκουν την αγάπη στον συνάνθρωπο. Πιστοί που αυτομαστιγώνονται, και πληγώνουν το σώμα τους με ξυράφια και καρφιά για να δείξουν την ταπεινότητά τους. Γριές που σέρνονται στα γόνατα για χιλιόμετρα, για να ευχαριστήσουν το άγιο που τους έδωσε την εύνοιά του. Άνθρωποι που επιλέγουν να περάσουν την υπόλοιπη ζωή τους κλεισμένοι σε κελιά, επιβιώνοντας μόνο με ψωμί και νερό. Μερικά μόνο παραδείγματα ανθρώπων που είτε κακοποιούν το ίδιο τους το σώμα, είτε δεν έχουν κανέναν σεβασμό για τις ζωές και την ελευθερία των άλλων.
Μέχρι που μπορεί να φτάσει κανείς, για να νιώσει κάποια αλληλεπίδραση με το υπερφυσικό? Παρακάτω είναι μια λίστα με μερικούς απο τους τύπους μαντείες που μπορεί κανείς να συναντήσει:
* αερομαντεία ( μάντεια μέσω της παρατήρησης της επίδρασης του αέρα πάνω σε ορισμένα πράγματα)
* αλεκτωρομαντεία ή αλεκτρυομαντεία ( μαντεία μέσω ενός κόκορα: σπόροι σιταριού τοποθετούνται πάνω σε γράμματα και ο κόκορας «αποκαλύπτει» το μήνυμα με το να τρώει μερικούς απ’ αυτούς)
* αλφυτομαντεία ( ρίψη σπόρων κριθαριού μέσα σε νερό και ερμηνεία των αποτελεσμάτων)
* ανθρωπομαντεία (μαντεία μέσω της ερμηνείας των οργάνων ενός προσφάτως θυσιασμένου ανθρώπου)
* αστραγαλομαντεία ή αστραγυρομαντεία ( χρησιμοποιώντας αστραγάλους που έχουν σημαδευτεί με γράμματα της αλφαβήτου)
* αστρολογία
* αξινομαντεία ( μαντεία με τσεκούρι: ερμηνεία της τρεμάμενης κίνησης του τσεκουριού όταν καρφώνεται σε ένα τραπέζι)
* βελομαντεία ( μαντεία μέσω βελών)
* βρογχομαντεία ( μαντεία μέσω της μελέτης των πνευμόνων θυσιασμένων άσπρων λάμα)
* καπνομαντεία (μαντεία μέσω του καπνού ενός ιερού ή θυμιάματος)
* χαρτομαντεία
* κατοπτρομαντεία ή κρυσταλλοσκοπία ( χρησιμοποίηση καθρεπτών ή φακών)
* χειρομαντεία
* κλειδομαντεία ( μαντεία μέσω της ερμηνείας της κίνησης ενός κλειδιού που αιωρείται από ένα νήμα που είναι δεμένο στο νύχι του τρίτου δακτύλου του χεριού μιας παρθένας καθώς ψέλνεται κάποιος από τους Ψαλμούς)
* κοσκινομαντεία ( μαντεία με ένα ζυγισμένο σουρωτήρι)
* κρομνιομαντεία ( μαντεία μέσω κρεμμυδιών)
* δακτυλομαντεία ( μαντεία μέσω του τρόπου που φοριέται κάποιο δαχτυλίδι ή μέσω των αποτυπωμάτων)
* δαφνομαντεία ( μαντεία μέσω κλαδιών δάφνης : πως έγινε όταν κάηκε;)
* ραβδοσκοπία
* φρακτομαντεία ( ερμηνεία των γεωμετρικών δομών των φράκταλ)
* γεωμαντεία
* γυρομαντεία ( περπατώντας κάποιος γύρω γύρω σε ένα κύκλο γραμμάτων μέχρι να ζαλιστεί και να πέσει πάνω στα γράμματα ή στην κατεύθυνση που πρέπει να πάρει)
* υδρομαντεία ( μάντεια μέσω της εξέτασης του τι κάνουν κάποια πράγματα όταν μπουν μέσα στο νερό ή όταν βγουν απ’ αυτό)- υδατοσκοπία ( όταν χρησιμοποιείται νερό βροχής) – πηγομαντεία ( όταν χρησιμοποιείται νερό πηγής)
* ηπατοσκοπία – ηπατομαντεία ( μαντεία μέσω της εξέτασης του συκωτιού θυσιασμένων ζώων)
* κεφαλονομαντεία ( καύση κάρβουνων στο κεφάλι ενός γαϊδάρου ( όνου) καθώς απαγγέλουμε τα ονόματα υπόπτων. Αν είναι κάποιος ένοχος, ακούγεται ένας ήχος «θραυσης» από τα κάρβουνα)
* λαμπαδομαντεία (ερμηνεία της κίνησης της φλόγας μιας λαμπάδας)
* λιβανομαντεία ( ερμηνεία του καπνού του λιβανιού)
* λιθομαντεία ( μαντεία με πολύτιμους λίθους)
* λεκανομαντεία ( ρίχνουμε πολύτιμους λίθους μέσα σε νερό και ακούμε τους ήχους που παράγονται)
* μαργαριτομαντεία ( μαντεία με μαργαριτάρια: αν πηδήξει μέσα στο δοχειό όταν λέμε το όνομα κάποιου, τότε είναι ένοχος! )
* μετωποσκοπία ( ερμηνεία των ρυτίδων του προσώπου)
* μολυβδομαντεία ( μαντεία με λιωμένο μόλυβδο: ερμηνεία των ήχων που παράγει όταν τον ρίξουμε μέσα σε νερό)
* μυρμομαντεία ( μαντεία μέσω της παρατήρησης μυρμηγκιών που τρώνε)
* νεκρομαντεία ( επικοινωνία με τα πνεύματα νεκρών για την πρόβλεψη του μέλλοντος)
* οινομαντεία ( μαντεία με κρασί)
* ομφαλομαντεία ( ερμηνεία του αφαλού)
* ονειρομαντεία ( ερμηνεία των ονείρων)
* ονυχομαντεία ( ερμηνεία της αντανάκλασης των ακτίνων του ηλίου από τα νύχια)
* ωομαντεία ( σπάμε αυγά και τα ρίχνουμε μέσα σε νερό, ερμηνεύντας το σχήμα που παίρνουν)
* παπυρομαντεία ( μαντεία μέσω της δίπλωσης χαρτιού)
* πυρομαντεία ( μαντεία με φωτιά)
* ραψωδομαντεία ( μαντεία μέσω της γραμμής ενός ιερού βιβλίου, στην οποία πέφτει το μάτι μας όταν το ανοίγουμε και αφού έχουμε ψάλει, διαλογιστεί, προσευχηθεί)
* σπαλομαντεία
* σπλαχνομαντεία ( ερμηνεία των τομών ενός συκωτιού τράγου)
* στιχομαντεία
* σιδηρομαντεία ( ερμηνεία των άχυρων που πετιούνται σε ένα ερυθροπυρωμένο σίδερο)
* σκαθαρομαντεία ( ερμηνεία των ιχνών που αφήνει ένα σκαθάρι καθώς περπατάει πάνω στον τάφο ενός δολοφονηθέντος)
* τασσεομαντεία ( μαντεία με φύλλα τσαγιού)
* τυρομαντεία ( ερμηνεία των τρυπών ή της μούχλας ενός τυριού)
* ουρομαντεία ( μαντεία με το να ερμηνεύουμε τις φυσαλλίδες που δημιουργούνται όταν ουρούμε μέσα σε μια κανάτα)
Όπως καταλαβαίνετε, ο άνθρωπος μπορεί να εμπνευστεί απο οτιδήποτε, και να του δώσει υπερφυσικές δυνατότητες. Και φυσικά το αγαπημένο μου είναι το τελευταίο, η ουρομαντεία. (Την κανάτα άραγε την πλένουν μετά, ή δεν κάνει γιατί είναι κακή τύχη?..)
Μη βιάζεστε όμως να γελάσετε με τους προληπτικούς που φέρνουν γύρους μέχρι να ζαλιστούν σε γράμματα, κοιτάνε τα μυρμήγκια που τρώνε και κατουράνε σε κανάτες, γιατί υπάρχουν και πιο ελαφριάς μορφής τελετουργικά, και ίσως βρείτε κάποιο στην παρακάτω λίστα που κι εσείς το έχετε κάνει. Λιγότερο παρανοϊκά μεν, το ίδιο ηλίθια δε. Φυσικά δεν βγάζω την ουρά μου απ’ έξω! Κι εγώ έχω «χτυπήσει ξύλο», και έχω συγκρατηθεί να μην εκφράσω τη χαρά μου για κάποιο γεγονός που πρόκειται να γίνει, λέγοντας «μη το γκαντεμιάσω κι όλας», και άλλα τέτοια ανούσια. Μερικές λοιπόν απο τις προλήψεις που μπορεί κανείς να συναντήσει στη χώρα μας:
* Μικρά βραχιολάκια από κόκκινη και λευκή κλωστή φοριούνται στο χέρι, για να μην «σε κάψει ο Μάρτης».
* Το ύφασμα που έχει πάνω του γάλα από γυναίκα που θηλάζει, είναι πολύ δυνατό γούρι και προστατεύει από οτιδήποτε κακό.
* Το πέταλο του αλόγου, φέρνει καλή τύχη στα χρηματικά.
* Η αιχμή ενός βέλους, φοριέται σαν φυλαχτό ενάντια σε οτιδήποτε κακό.
* Ρίχνουμε ρύζι στους νεόνυμφους, κατά την διάρκεια του μυστηρίου για να ριζώσουν.
* Είναι γρουσουζιά να δει ο γαμπρός την νύφη με το νυφικό της πριν από τον γάμο.
* Είναι καλή τύχη να έχεις μια γλάστρα με βασιλικό στην είσοδο του σπιτιού.
* Αν χυθεί αλάτι κατά λάθος είναι γρουσουζιά και πρέπει να ρίξεις λίγο πίσω σου, πάνω από τον ώμο σου.
* Το αλάτι διώχνει τα δαιμόνια και τους ανεπιθύμητους επισκέπτες.
* Είναι καλή τύχη αν δεις ουράνιο τόξο. Ο μύθος επίσης λέει ότι υπάρχει θησαυρός θαμμένος εκεί που τελειώνει το ουράνιο τόξο.
* Λένε ότι αν σπάσεις έναν καθρέφτη, θα έχεις 7 χρόνια γρουσουζιά.
* Πολλοί επίσης πιστεύουν ότι αν κοιτάξεις στον καθρέφτη μετά τα μεσάνυχτα, ένα μεγάλο κακό θα σε βρει.
* Είναι κακή τύχη να δείχνεις το φεγγάρι.
* Υπάρχει ο μύθος της Νεράιδας των δοντιών, που παίρνει τα παιδικά δοντάκια που βρίσκει κάτω από το μαξιλάρι του παιδιού, και αφήνει στην θέση τους λεφτά.
* Όταν ένα παιδάκι βγάζει τα παιδικά του δόντια, τα πετάει στα κεραμίδια του σπιτιού του για να βγουν τα νέα δόντια γερά.
* Μικρές μπλε χάντρες σε σχήμα ματιού φοριούνται για προστασία από το μάτιασμα.
* Τα φτερά του αετού φοριούνται για να ελκύσουν ευμάρεια.
* Είναι γρουσουζιά να κόβουμε τα νύχια μας την νύχτα ή τις Παρασκευές.
* Ακόμα και σήμερα, πολλοί είναι αυτοί που δεν αφήνουν κανένα να δει το νεογέννητό τους πρωτού κλείσει 40 ημέρες, για να μην το βρει κακό μάτι.
* Είναι κακό να παινεύεις την ομορφιά ενός μωρού, γιατί προκαλείς τις νεράιδες που μπορεί να το ζηλέψουν και να του κάνουν κακό.
* Αν πεις κάτι κακό πρέπει να χτυπήσεις ξύλο τρεις φορές για να μην πραγματοποιηθεί, ή να κουνηθείς απο τη θέση σου, ή να δαγκώσεις τη γλώσσα σου.
* Είναι γρουσουζιά να περάσεις κάτω απο ανοιχτή σκάλα.
* Αν αντιληφθείς οτι κάποιος «γρουσουζεύει», πρέπει να φτύσεις τον κόρφο σου.
Και φυσικά υπάρχουν ακόμα πολλές άλλες προλήψεις, που μπορεί να συναντήσει κανείς με διάφορες ιδιομορφίες και παραλλαγές σε διάφορες περιοχές. Τις λίστες με τις μαντείες και τις προλήψεις τις βρήκα στο www.skepdic.gr και στο forum του www.supa.gr
Το αστείο είναι πως ακόμα και στις μέρες μας, υπάρχει κόσμος που όχι μόνο τα πιστεύει και τα εφαρμόζει, αλλά οι μαντείες κάνουν την εμφάνισή τους και στο internet! Σελίδες που ασχολούνται με ζώδια και αστρολογίες, μαζεύουν χιλιάδες μέλη. Παράδειγμα, μόνο η σελίδα www.astrologer.gr έχει 45.000 εγγεγραμμένους χρήστες! Επίσης οι τελετουργίες γίνονται πλέον και απο απόσταση, όπως πχ στο www.ntorak.gr όπου μπορείτε να κάνετε ξεμάτιασμα online για να απαλλαχτείτε απο τους πονοκεφάλους, και να πληρώσετε μέσω paypal!.. Βλέπουμε λοιπόν πως η αδυναμία αλλά και η χαζομάρα είναι τόσο μεγάλη κάποιες φορές, που δεν χρειάζεται καν προσπάθεια για να πείσεις έναν άνθρωπο να πιστέψει κάποιο είδος μαγείας. Και φυσικά οι κερδοσκόποι είναι πάντα εκεί για να εκμεταλλευτούν την αδυναμία, την ανάγκη, ή την ηλιθιότητα του κόσμου. Ο αστρολόγος/μάντης/παππάς ζεί με τα λεφτά του πελάτη, και ο πελάτης ζει στην ουτοπία του.
Το σημερινό θέμα είναι πολύ μεγάλο, και δεν γίνεται δυστυχώς να το καλύψω σε ένα μόνο κείμενο. Έχει πολλές πτυχές, πολλές εκφάνσεις, πολλές παραδόσεις και ρίζες αυτών των προλήψεων, και πολλά αποτελέσματα, άλλοτε γελοία και άλλοτε σοβαρά. Κατούρησα και σε μια κανάτα για να δω αν θα σας κουράσει το κείμενο, αλλά δεν έβγαλα συμπεράσματα, οπότε περιμένω να μου πείτε οι ίδιοι.
Για να καταλήξω λοιπόν σε έναν επίλογο, θα πω το εξής: Είναι λογικό να μην έχουμε απαντήσεις, και δεν χρειάζεται να τις κατασκευάσουμε μόνοι μας. Μπορούμε απλώς να πούμε «δεν μπορώ να ξέρω». Δεν μπορώ να ξέρω τι μου επιφυλάσσει το μέλλον, δεν μπορώ να ξέρω τι μου επιφυλάσσει ο θάνατος, δεν μπορώ να ξέρω αν υπάρχει ή όχι κάποια ανώτερη δύναμη. Ξέρω μόνο πως όλα αυτά είναι κατασκευάσματα του ανθρώπου, και πως κι αυτοί που τα δημιούργησαν, ούτε οι ίδιοι μπορούν να ξέρουν! Δεν έχουμε υπερφυσικές δυνάμεις, και κάποια πράγματα είναι πέρα απο τις δυνατότητές μας, και πέρα απο την αντίληψή μας. Είναι μια απόλυτα φυσική αδυναμία του ανθρώπινου είδους. Ας το δεχτούμε αυτό, και ας συμφιλιωθούμε με την ιδέα. Δεν χρειάζεται να περπατάμε στα πλακάκια χωρίς να πατάμε τις γραμμές ανάμεσα, για να μη μας συμβεί κάτι κακό. Ας απολαύσουμε τον περίπατο, και ας πατήσουμε τις γραμμές. Το τι θα μας φέρει το μέλλον θα το δούμε στην πορεία. Μέχρι τότε, ας ζήσουμε το παρόν με αγάπη και σεβασμό στους γύρω μας, και ας απολαύσουμε τη ζωή μας χωρίς φόβο.
Read more...
