Η Κίνα ενισχύει τους οικονομικούς και επιχειρηματικούς δεσμούς της με τις αναδυόμενες αγορές σε παγκόσμιο επίπεδο, αυξάνοντας έτσι την οικονομική και πολιτική της επιρροή. Μέχρι στιγμής οι κινεζικές ενέργειες οδηγούνται από τη δίψα του Πεκίνου για ενέργεια και εμπορεύματα, έχουν δηλαδή εμπορικά κίνητρα. Δεν έχει νόημα για τις παραδοσιακές δυνάμεις της Δύσης να προσπαθήσουν να σταματήσουν την επέκταση της κινεζικής επιρροής, θα ήταν όμως παραγωγικό να απαντήσουν στην ενίσχυση της Κίνας με την ενίσχυση των δικών τους θετικών δράσεων στις ζώνες των αναδυόμενων αγορών.
Η επιρροή της Κίνας στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα ενισχύεται με γοργούς ρυθμούς, παράλληλα με την ενίσχυση των οικονομικών και επιχειρηματικών δεσμών της με διάφορες χώρες του κόσμου. Το κινεζικό ΑΕΠ (ως αναλογία αγοραστικής δύναμης) αντιπροσωπεύει το 11,4% του παγκόσμιου ΑΕΠ, και έρχεται στην τρίτη κατά σειρά μεγέθους θέση της παγκόσμιας κατάταξης μετά των ΗΠΑ (20,6%) και της Ευρωζώνης (15,7%). Το 2008 οι κινεζικές άμεσες εξωτερικές επενδύσεις σε όλο τον κόσμο έφτασαν τα 52,2 δις δολάρια, έχοντας σχεδόν δεκαπλασιαστεί από τα 5,5 δις του 2004. Και ναι μεν η Κίνα μπορεί να μην αποτελεί ακόμη την οικονομία που οδηγεί την παγκόσμια ανάπτυξη, όμως η ενίσχυση του οικονομικού βάρους της και η επέκταση της ανάπτυξής της σε όλο τον κόσμο γίνεται σαφώς αντιληπτή σε γεωπολιτικό επίπεδο... Καταρχήν αυξάνεται διαρκώς η κινεζική επιρροή στην Ασία, μέσω της ανάπτυξης του εμπορίου και των οικονομικών δεσμών. Από το 2004 και εξής, η Κίνα έχει αναδειχτεί στον κύριο εξαγωγικό προορισμό της ομάδας των κρατών Ασία –9, έχοντας ξεπεράσει τις ΗΠΑ. Το 2008, οι εξαγωγές των χωρών Ασία – 9 στην Κίνα (428 δις δολάρια) ήταν διπλάσιες από τις εξαγωγές τους στις ΗΠΑ (234 δις δολάρια). Στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας Τσιανγκ Μάι η Κίνα έχει συνάψει συμφωνίες ανταλλαγής συναλλάγματος καθώς και διμερείς συμφωνίες με τη Νότια Κορέα και την Ινδονησία. Παρομοίως και η σφαίρα επιρροής της Κίνας στη Νότια Ασία επεκτείνεται. Το 2008 το διμερές εμπόριο της Κίνας με την Ινδία έφτασε τα 51,4 δις δολάρια και το Πεκίνο αποτελεί σήμερα έναν από τους τρεις κύριους εμπορικούς εταίρους της Ινδίας. Αποτελεί επίσης το μεγαλύτερο προμηθευτή οπλικών συστημάτων του Πακιστάν και τον Ιανουάριο του 2009 παραχώρησε στο Ισλαμαμπάντ δάνειο ύψους 500 εκατομμυρίων δολαρίων.
Η ανάπτυξη της Κίνας σε άλλες αναδυόμενες αγορές έχει σαν κίνητρό της το κινεζικό ενδιαφέρον για πετρέλαιο και φυσικούς πόρους. Το μεγάλο μέρος των κινεζικών άμεσων επενδύσεων στην Αφρική αφορά κυρίως το πετρέλαιο, με έμφαση στην Αγκόλα, το Σουδάν και τη Νιγηρία. Αλλά η εξαγορά μεριδίου 20% της νοτιοαφρικανικής Standard Bank από την κινεζική ICBC δηλώνει ένα ευρύτερο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη του εμπορίου και των επιχειρηματικών δεσμών με τη χώρα και την περιοχή. Η κινεζική ανάπτυξη σε περιοχές με ανοιχτές συγκρούσεις καθώς επίσης και η παραχώρηση δανείων χωρίς όρους μπορεί να εκτοπίσουν τα παραδοσιακά προγράμματα της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και γι’ αυτό έχουν δεχτεί πολλές φορές τα πυρά των δυτικών δυνάμεων.
Αλλά και η ενίσχυση των κινεζικών δεσμών με τη Μέση Ανατολή έχει ως αφετηρία της τις κινεζικές ανάγκες για φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Οι εκτιμήσεις είναι ότι η Κίνα θα αποτελέσει σύντομα το βασικό αντίπαλο των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιαπωνίας στη μεγάλη εξαγωγική αγορά πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Η κινεζική εταιρεία Sinopec έχει συνάψει συμφωνία με το Ιράν για την αγορά 250 εκατομμυρίων τόνων υγροποιημένου φυσικού αερίου μέσα στα επόμενα 30 χρόνια και για την ανάπτυξη ενός κοιτάσματος πετρελαίου. Η ενίσχυση των δεσμών της Κίνας με το Ιράν απασχολεί τα Ηνωμένα Έθνη. Η Μέση Ανατολή είναι μια στρατηγικά σημαίνουσα περιοχή και για την Κίνα και για τις ΗΠΑ, με το μεν Πεκίνο να αποτελεί ένα από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς του μεσανατολικού πετρελαίου, τη δε Ουάσιγκτον να διατηρεί σημαντική επιρροή σε ό,τι αφορά τα ζητήματα ασφαλείας στην περιοχή και τους δρόμους μεταφοράς του πετρελαίου της.
Στη Λατινική Αμερική, το 2008 το κινεζικό εμπόριο άγγιξε τα 110 δις δολάρια, καταγράφοντας αξιοσημείωτη άνοδο από τα 13 δις του 2000. Παραμένει βέβαια πολύ πιο χαμηλά από το εμπόριο της περιοχής με τις Ηνωμένες Πολιτείες (που φτάνει τα 600 δις δολάρια) και την Ε.Ε. (300 δις δολάρια). Το 2005 η Κίνα υπέγραψε συμφωνία εμπορικής συνεργασίας με τη Χιλή και σήμερα ποσοστό άνω του 40% των χιλιανών εξαγωγών κατευθύνονται στην Ασία, ως επί το πλείστον στην Κίνα. Η Κίνα συνήψε επίσης εμπορική συμφωνία με το Περού το 2008, ενώ μια τρίτη διμερής συμφωνία με την Κόστα Ρίκα (την πρώτη κεντροαμερικανική χώρα που αναγνώρισε διπλωματικά την Κίνα) είναι σήμερα υπό διαπραγμάτευση. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις της Κίνας στη Λατινική Αμερική έφτασαν από τα 3,7 δις δολάρια το 2005 σε 8,5 δις το 2008. Το Πεκίνο αποτελεί σήμερα μέλος της συμβουλίου της Διαμερικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης και έχει καθεστώς παρατηρητή στην Οργάνωση Αμερικανικών Κρατών. Η Κίνα έχει συνάψει επίσης διμερή συμφωνία ανταλλαγής συναλλάγματος με την Αργεντινή. Διατηρεί, τέλος, στενές σχέσεις με την Κούβα και την Βενεζουέλα αλλά προσέχει να μην εμπλέκεται στις εντάσεις μεταξύ του προέδρου Τσάβες και των ΗΠΑ.
Με δυο λόγια η Κίνα δεν παύει να προσθέτει στα στρατηγικά της αποθέματα πετρελαίου άνθρακα, χαλκού και άλλων βασικών μετάλλων. Η πολιτική της αυτή όχι μόνο διασφαλίζει τις μελλοντικές της προμήθειες αλλά και της επιτρέπει να ασκεί μεγαλύτερη επιρροή πάνω στις διεθνείς τιμές των εμπορευμάτων. Το Πεκίνο έχει ακόμη εξαγοράσει ορυχεία μετάλλων σε πολλά μέρη του κόσμου και διεξάγει έρευνες για την ανάπτυξη νέων πετρελαιοπηγών και ορυχείων. Νέα έργα έχουν ξεκινήσει σε αρκετές χώρες όπως είναι το Κονγκό, η Ινδονησία, η Νιγηρία και το Περού.
Η επέκταση της κινεζικής επιρροής δείχνει να έχει εμπορικά κίνητρα. Αλλά ό,τι γίνεται με την Κίνα, το εμπόριό της και τις επενδυτικές επιλογές μέλει να έχει παγκόσμιες επιπτώσεις. Στην παρούσα φάση της πολιτικής της δεν διαφαίνεται να έχει κανένα ιμπεριαλιστικό κίνητρο. Με την εξαίρεση μιας αποστολής στρατευμάτων που χτύπησε Σομαλούς πειρατές, ο κινεζικός στρατός δεν δείχνει καμιά πρόθεση να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής του. Προφανώς και δεν έχει νόημα θα προσπαθήσει κανείς να σταματήσει την επέκταση της κινεζικής επιρροής, αλλά οι παραδοσιακές δυνάμεις της Δύσης θα πρέπει να επιχειρήσουν να την αντισταθμίσουν μέσα από την επέκταση της δικής τους θετικής δράσης στις αναδυόμενες αγορές. Η Αμερικανίδα Υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον είπε πρόσφατα ότι ο κόσμος θα είναι στο εξής ‘πολύ-πολικός’, και πως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να ανταγωνίζονται για επιρροή και σχέσεις μαζί με πολλούς άλλους. Αυτό συνεπάγεται μια νέα διπλωματική προσέγγιση που θα επιδιώξει να δεσμεύσει τις πολιτικές ηγεσίες των αναδυομένων αγορών στον εποικοδομητικό διάλογο αλλά και θα αναγνωρίζει την αυξημένη επιρροή των χωρών τους στις παγκόσμιες υποθέσεις.
busy bee
Read more...
