Για τα...μπάζα...

Την ώρα που κάθε ελεύθερο και ανεπιτήρητο σημείο της υπαίθρου -δάση, ρέματα και ανοιχτοί χώροι- γίνεται αποδέκτης μπάζων ή, καλύτερα, αποβλήτων οικοδομικών εργασιών, το μόνο που ανακυκλώνει η ελληνική Πολιτεία τα τελευταία 6 χρόνια είναι το Π.Δ. για την εναλλακτική διαχείρισή τους. Στο μεσοδιάστημα, η αγορά λειτουργεί σε καθεστώς ημιπαρανομίας με καταστροφικά αποτελέσματα, τη στιγμή που στο εξωτερικό ο όρος «μπάζα» είναι πλέον άγνωστος, αφού η διαχείρισή τους είναι αυτονόητη. Το ΟΙΚΟ ανοίγει το φάκελο «μπάζα», περιγράφει πώς, πού και με τι κόστος θα γίνεται η ανακύκλωση και παρουσιάζει το πρόγραμμα Ελλήνων επιστημόνων για μια εφικτή λύση διαχείρισης, που εξοικονομεί χρόνο και χρήμα.

Οταν η Μαρία κάλεσε συνεργείο απομάκρυνσης οικοδομικών υλικών, για να συλλέξει και να μεταφέρει σε κάποιον από τους (ελάχιστους ομολογουμένως) χώρους απόθεσης τέτοιων υλικών, τα μπάζα που προέκυψαν από ανακαίνιση που έκανε στο εξοχικό της στην Εύβοια, δεν φανταζόταν τι θα αντίκριζε στη βόλτα της την επόμενη ημέρα. Ο μικρός γιος της τα εντόπισε πρώτος. Περπατώντας πάνω από μια κοντινή ρεματιά, της είπε απορημένος: «Μαμά, αυτά δεν είναι τα κάγκελά μας;». Και τα τούβλα τους, και ο εσωτερικός τους τοίχος, και τα παλιά ξύλινα έπιπλα κουζίνας... Ο επαγγελματίας που είχε εισπράξει 1.000 ευρώ για να τα μεταφέρει στον αδειοδοτημένο χώρο, τα είχε αποθέσει στην κοντινότερη ρεματιά...

Αυτή είναι μια αληθινή ιστορία από τις δεκάδες που συμβαίνουν καθημερινά, η οποία αποτυπώνει απολύτως την υφιστάμενη κατάσταση. Σύμφωνα με καταγγελίες, κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην περιοχή της Ραφήνας. Σε δάσος που βρίσκεται εκεί, επιτήδειοι έχουν ανοίξει μια τρύπα περίπου 200 κυβικών μέτρων, στην οποία απορρίπτουν απόβλητα από οικοδομικές εργασίες - ενώ υποτίθεται πως τα πηγαίνουν στους αδειοδοτημένους χώρους. Παρά τις καταγγελίες κατοίκων στην αστυνομία, τίποτα δεν έχει γίνει. Ελλείψει κάποιας καλύτερης λύσης, όλοι «κάνουν το κορόιδο»...

Εν ολίγοις, για να χρησιμοποιήσουμε μια φράση της αργκό, η πολιτική μας για τα μπάζα είναι... «για τα μπάζα». Ισως το μεγαλύτερο παράδοξο στην υπόθεση της διαχείρισης των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) στην Ελλάδα είναι ότι η «αγορά» πλέον περιμένει πώς και πώς... να θεσπιστεί η ανακύκλωση, την ώρα που η Πολιτεία το μόνο που ανακυκλώνει την τελευταία εξαετία είναι το σχετικό Π.Δ. Και τα μπάζα συνεχίζουν να «φυτρώνουν» με τον τόσο οικείο σε όλους μας τρόπο: σε δάση, σε ρεματιές, σε πλαγιές, ακόμα και μέσα στην Αθήνα, πάντα μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα. Βλέπετε, η «αγορά» της διαχείρισης των μπάζων και των χωματουργικών υλικών είναι ουσιαστικά υποχρεωμένη -από χρόνια- να λειτουργεί σε καθεστώς ημιπαρανομίας.

Τα 2/3 καταλήγουν... αλλού!

Υπολογίζεται ότι οι οικοδομικές εργασίες, όπως κατεδαφίσεις, ανεγέρσεις νέων κτιρίων και δημόσια έργα (π.χ. μετρό, δρόμοι κ.λπ.), παράγουν περισσότερα από 5,5 εκατομμύρια τόνους μπάζων ετησίως. Από αυτά εκτιμάται ότι μόλις το ένα τρίτο καταλήγει στους επίσημα αδειοδοτημένους χώρους, οι οποίοι δεν επαρκούν για να καλύψουν μεγαλύτερες ποσότητες. Τα υπόλοιπα όλοι γνωρίζουμε πού καταλήγουν και με ποιον τρόπο...Η έλλειψη αδειοδοτημένων χώρων διάθεσης μπάζων που παρατηρείται σήμερα «αναγκάζει» τους διαχειριστές των υλικών, όπως π.χ. οι ιδιοκτήτες φορτηγών και χωματουργικών μηχανημάτων, να μάχονται για την πρόσβαση στα λιγοστά υπό ανάπλαση λατομεία (τα ανενεργά υπολογίζονται σε πάνω από 30 σε όλη τη χώρα). Ομως, οι περισσότεροι από αυτούς τους χώρους έχουν παραχωρηθεί σε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες που τους κρατούν κλειστούς για να εναποθέσουν εκεί τα δικά τους μπάζα. Η αδειοδότηση επιπρόσθετων χώρων δεν είναι λύση, γιατί τέτοιοι χώροι δεν υπάρχουν. Αρα, η μόνη λογική λύση είναι ο περιορισμός των μπάζων που απορρίπτονται.

Τι γίνεται με το Προεδρικό Διάταγμα;

Αυτό ρυθμίζει το Π.Δ. «Μέτρα και όροι για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις» που εκκρεμεί από το 2003. Από το 2006-2007 μάλιστα έχουν ιδρυθεί 10 συστήματα ανακύκλωσης και επανάχρησης μπάζων και το περιμένουν προκειμένου να λειτουργήσουν. Για μεγάλο διάστημα το νομοθέτημα κολλούσε στο ΣτΕ καθώς δεν είχε συσταθεί ο Εθνικός Οργανισμός Εναλλακτικής Διαχείρισης που θα επιβλέπει τα συστήματα. Τώρα που συστάθηκε και το Π.Δ. έχει υπογραφεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ και αποσταλεί στο υπουργείο Ανάπτυξης, γιατί παραμένει κολλημένο;

Κοινό μυστικό είναι πως, κατά τη γνωστή ελληνική πρακτική, συμφέροντα πιέζουν για την καθυστέρησή του έως ότου δημοπρατηθούν μεγάλα δημόσια έργα, ώστε να αποφύγουν να ενταχθούν στη διαδικασία... Το νομοθέτημα θέτει συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους: να ανακυκλώνεται και επαναχρησιμοποιείται το 30% των μπάζων ώς το 2012, το 50% ώς το 2015 και το 70% ώς το 2020, ενώ στα λατομεία και σε αναπλάσεις θα καταλήγουν μόνο όσα υλικά δεν μπορούν να αξιοποιηθούν. Ως το 2014 θα πρέπει να έχει καλυφθεί από εταιρείες το σύνολο της χώρας, πλην απομονωμένων οικισμών ή μικρών και απομονωμένων νησιών, που απαλλάσσονται από την υποχρέωση ανακύκλωσης.

ΤΙ ΚΑΝΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

ΓΕΡΜΑΝΙΑ:
τα μπάζα έχουν αξία

Τα συνεργεία κατεδάφισης υποχρεώνονται να αναλάβουν την επεξεργασία των άχρηστων υλικών για να χρησιμοποιηθούν σε καινούργιες οικοδομές, κάτι που, εκτός από νομική υποχρέωση, σημαίνει και οικονομικό όφελος για τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις, αφού από την πώληση των ανακυκλωμένων υλικών αποκομίζουν κέρδη. Γι' αυτό, συνήθως, οι εταιρείες ζητούν ελάχιστα χρήματα για την κατεδάφιση ή, επειδή ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος, σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν ακόμη και να πληρώσουν τον ιδιοκτήτη του κτιρίου.

ΔΑΝΙΑ:
στόχος η ανακύκλωση του 90%

Ελαβε την ίδια απόφαση για δραστική μείωση των ανεκμετάλλευτων οικοδομικών απορριμμάτων. Εκεί η διαχείριση γίνεται με ευθύνη των δήμων: ξεκινώντας από το 2008, ο στόχος είναι το ποσοστό ανακύκλωσης να αγγίξει το 90%.

ΑΓΓΛΙΑ:
φόρος για κάθε ανεκμετάλλευτο τόνο

Η ανακύκλωση γίνεται από εταιρείες οι οποίες αμείβονται από τους κατασκευαστές. Οι εταιρείες αυτές προσπαθούν να επανεπεξεργαστούν όσο το δυνατόν περισσότερα από τα οικοδομικά απόβλητα, αφού πληρώνουν φόρο για κάθε τόνο μπάζων που θα καταλήξουν στις χωματερές.

ΣΟΥΗΔΙΑ:
έχουν λίγα, θέλουν λιγότερα

Αν και στη χώρα αυτή το ποσοστό ανακύκλωσης φτάνει ήδη το 50%, οι κατασκευαστικές εταιρείες δεσμεύτηκαν από κοινού με τους παραγωγούς οικοδομικών υλικών, ώστε μέχρι το 2010 να μειώσουν στο μισό τα απορρίμματα που είτε δεν επαναχρησιμοποιούνται είτε δεν αποτεφρώνονται.

ΙΑΠΩΝΙΑ:
έχουν βρει λύση από το 2002

Ο πιο πρόσφατος νόμος, του 2002, προβλέπει ανακύκλωση του 95% των παραγόμενων αποβλήτων. Ετσι, πριν από την κατασκευή ή την κατεδάφιση ενός κτιρίου, ο ιδιοκτήτης του πρέπει να καταθέσει στη νομαρχία μια μελέτη για τη διαλογή και την ανακύκλωση των απορριμμάτων που θα συγκεντρωθούν στο εργοτάξιο.
kathimerini.gr μέσω ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗ